Nieuws

Als onrecht naar binnenslaat

24 Eylül 2021, Cuma

Ne yazikki bu makalenin henuz cevirisi mevcut degil.

Reflectie op een jaar als kerkpionier en buurtpastor in Transvaal

Nog niet zo heel lang geleden werd Den Haag opgeschrikt door een grote brand in de Wouwermanstraat (Schilderswijk). Een groot aantal woningen werd getroffen. Een drama voor de betrokkenen. Behalve ophef over de brand en de vraag hoe zoiets kon gebeuren, trok ook het grote aantal arbeidsmigranten dat hier gehuisvest bleek de aandacht. 10 à 15 mensen, veelal Bulgaren, in een klein appartement bleek geen uitzondering maar een gemiddelde. Vanuit de samenleving en de politiek werd verbijsterd gereageerd. Ik schrok er ook van en tegelijk merkte ik bij mezelf ook wel enige verontwaardiging: Dit is toch algemeen bekend in Den Haag, zeker in de politiek? Waarom nu ineens grote woorden als er iets gebeurt, terwijl het al jaren voortdurende praktijk is.

Later realiseer ik me dat het misschien wel simpelweg zo werkt bij ons mensen; bij mij verliep afgelopen periode eigenlijk precies hetzelfde. Informatie verzamel je stapsgewijs en over elk nieuw stukje informatie kun je je weer opnieuw verbazen en verontwaardigd zijn. Ik herinner me nog die ene keer dat een Poolse man me tussen neus en lippen door vertelde dat er in een gewone portiekwoning soms wel twintig mensen wonen. Zelf woon ik ook in zo’n woning en rondom de komst van onze kleine hebben we ons heel serieus afgevraagd of ons appartementje groot genoeg zou zijn voor deze gezinsuitbreiding.  Een vrij kneuterige vraag in het licht van bovenstaande waarnemingen. Toen ik hoorde over twintig mensen in zo’n woning was ik verbijsterd. Ik kon het nauwelijks geloven. Toch kan ik na het opdoen van deze kennis steeds weer schrikken wanneer ik hoor van dergelijke opstapeling van arbeidsmigranten in woonruimten.

Iets soortgelijks gebeurde toen ik op verhuurwebsites ontdekte dat appartementen als die van ons soms voor €1500,- per maand verhuurd worden. Dat lijkt me nogal absurd voor een kleine 80m² jaren veertig bouw. Maar als je dan nog weer later hoort dat er gerust ook €3500,- wordt binnengeharkt door niet alleen de woningen te verkameren, maar zelfs per matras te verhuren.

En dan het aantal mensen waar het om gaat. Ik wist dat Transvaal echt een wijk is van arbeidsmigranten en dat die echt niet allemaal netjes staan ingeschreven. Maar als je dan van verschillende personen schattingen hoort dat er in Transvaal naast de circa 16.000 officiële bewoners nog eens meer dan 7000 mensen (voorzichtige schatting) onder de radar leven, dan vraag je toch nog wel even een paar keer of je het echt goed begrepen hebt. Zo val ik werkelijk van de ene verbazing in de andere.

O ja, wellicht goed om even te melden, maar wat u leest is een terugblik op mijn eerste jaar als buurtpastor/kerkpionier in de Haagse wijk Transvaal. Onder de vlag Hoopvol Transvaal zijn we per september 2020 officieel van start gegaan als interkerkelijke pioniersplek, uitgezonden vanuit de PKN Den Haag en de Havenkerk (NGK). Ons pioniersplan bevat ideeën waarmee we gedreven door het Evangelie van Jezus Christus in het Haagse Transvaal aanwezig willen zijn. Plannen die door de coronapandemie grotendeels nog op de plank liggen. Ook het netwerken in de wijk – wat in dit stadium vooral bij mij als pionier ligt – is eigenlijk nog maar net een paar maanden op gang gekomen. Denk daarbij aan gesprekken met sleutelfiguren in het maatschappelijk middelveld: wijkagenten, ambtenaren met bepaalde portefeuilles in de wijk, directeuren van scholen; betrokkenen bij buurthuizen en bewonersorganisaties. Met name het cijfermatig deel van bovenstaande beschouwing is ook afgeleid uit deze ontmoetingen. Het is mooi om te merken dat je daarin ook naast elkaar staat en samen op kunt trekken omdat je gezamenlijk een probleem ziet. Concreet leverde dit bijvoorbeeld ook een specifieke vraag op of ik mee wilde lezen en feedback wilde geven op een notie en voorstel met oplossingen rondom beschreven problematiek die aan de wethouder zou worden aangeboden – het betrof hier ook heel specifiek de rol van kinderen.

Die leefwereld van kinderen zie ik van dichtbij omdat ik parallel aan het werken als kerkpionier/buurtpastor ook aan de slag ben gegaan als zij-instromer in het basisonderwijs op een van de scholen in de wijk. Daar zie ik de worsteling van kinderen die zich een nieuwe taal eigen moeten maken, wat behoorlijk uitdagend is, met name als je al richting je tienerjaren gaat en al helemaal als het thuisfront die uitdaging niet aangaat, maar gewoon in de moedertaal blijft werken.

De werkomstandigheden van arbeidsmigranten zijn onzeker. Huisvestiging is regelmatig gekoppeld (direct of indirect) aan werk. Verlies van werk betekent dan ook verlies van huisvesting. Waarschijnlijk is dit een van de voornaamste redenen dat kinderen soms niet meer op school verschijnen en weer terug zijn naar het land van herkomst. Om soms ook na enkele maanden – waarschijnlijk als er door de ouders weer werk gevonden is – weer in Transvaal op te duiken en dus ook weer op school te komen. Het vraagt weinig uitleg voor wat voor onmogelijke opgave deze kinderen staan om zich in te vechten in een school, maatschappij en taal. Net als je denkt een stap te hebben gezet, wordt je er weer twee teruggeworpen. Ik heb het dan nog niet eens over de – tientallen? – kinderen die helemaal niet bij een school zijn ingeschreven en zomaar ergens hun leven leiden. Misschien omringd door een liefhebbende en zorgende familie, maar misschien ook wel zwervend op straat, een gemakkelijke prooi voor wie kwaad in de zin heeft.

Misschien is het voor mij persoonlijk wel de grootste ‘opbrengst ’ van dit pioniersjaar dat ik hier onrecht ben gaan zien, onrecht dat naar binnen is geslagen en bij me onder de huid is gaan zitten. Kennis maakt verantwoordelijk en ik heb nog geen flauw idee wat ik met deze grote en ingewikkelde problematiek aan moet. Toch zie ik dit artikeltje als een eerste stap: zorg dat anderen het weten! Vertel het verhaal van degenen die zelf hun stem niet (voldoende) kunnen laten horen. In meer theologische termen is het een voorzichtige poging om een invulling te geven aan de profetische rol die de kerk van oudsher ook heeft.

Dick Groenendijk